bluemind

Είναι μία από τις πιο συχνές ερωτήσεις που δέχομαι από συνεργάτες που ενδιαφέρονται για τη μεταπώληση του Microsoft Office365 προσθέτοντας κάποια επιπλέον πράγματα που τους έχουν ζητηθεί.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να κάνει κανείς customize τις εφαρμογές του on-premise Office (συμπεριλαμβανομένου και του SharePoint). Οι πιο συνηθισμένες είναι:

• Αλλαγές μέσα από τους designers που παρέχονται out-of-the-box με την εφαρμογή
• APIs της εφαρμογής που καλούμε από δικό μας client (συχνά λέγεται και client object model)
• Scripts στο font-end website της εφαρμογής
• Custom κώδικας στο back-end της εφαρμογής

Γενικά, τα πρώτα δύο επιτρέπονται και τα δύο τελευταία όχι. Εξαίρεση στα δύο τελευταία, αποτελούν για το SharePoint οι δυνατότητες να έχει κανείς sandboxed solutions και single web part solutions. Τα sandboxed solutions “τρέχουν” στο επίπεδο του site collection και χρησιμοποιούν ένα υποσύνολο του Microsoft.SharePoint namespace.

Επίσης, σενάρια όπως το customization του OWA (Online Web Access του Exchange) δεν επιτρέπονται. Με άλλα λόγια, δεν μπορεί κάποιος να βάλει για παράδειγμα custom κουμπιά με δικό του κώδικα στο ribbon του OWA. Από το documentation:

“Users and administrators cannot customize the Outlook Web App interface by adding links, buttons, or custom forms because this type of extensibility would require adding and editing files on Client Access Servers in the Exchange Online infrastructure."

Από την άλλη, υπάρχει διαθέσιμο ένα πλούσιο client object model που δίνει τη δυνατότητα να κληθούν οι περισσότερες (αν όχι όλες) οι backend λειτουργίες. Αν δουλεύει κάποιος με .NET, μάλιστα, το μόνο που χρειάζεται είναι να κατεβάσει το EWS Managed SDK 1.1 και αφού κάνει τα σχετικά referrences στα Dlls του μπορεί να αρχίσει να καλεί τα APIs του Exchange Online. Μερικά λεπτά δουλειά δηλαδή. Documentation υπάρχει άφθονο στο MSDN: http://msdn.microsoft.com/en-us/library/gg591267(v=EXCHG.140).aspx

Για το SharePoint Online τα είπαμε πιο πάνω. Περισσότερα για το τι επιτρέπεται και τι όχι μπορείτε να βρείτε εδώ: http://msdn.microsoft.com/en-us/library/hh147180.aspx (downloadable από εδώ: http://www.microsoft.com/download/en/details.aspx?id=17069).

Άλλο χρήσιμο link για το development στον Exchange Online είναι και το development center: http://msdn.microsoft.com/en-us/exchange/gg490662

Στις 26/7 έγινε διαθέσιμο ένα ακόμα εργαλείο προγραμματισμού από τη Microsoft με το όνομα Visual Studio LightSwitch 2011. Απευθύνεται κυρίως σε απλούς προγραμματιστές ή εταιρίες που δεν έχουν τον χρόνο να μάθουν σε πολύ μεγάλο βάθος το .NET και τις συν αυτό τεχνολογίες, και θέλουν γρήγορα να καλύψουν κάποιες βασικές ανάγκες πελατών τους. Αυτό το κοινό μεγαλώνει ολοένα και περισσότερο τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω του ότι η τεχνολογικές εξελίξεις καλπάζουν προς κάθε δυνατή κατεύθυνση και δεν έχει κάποιος τη δυνατότητα να τα παρακολουθήσει όλα, ιδίως όταν πρέπει να αναπτύσσει/υποστηρίζει διάφορες εφαρμογές για να καλύψει μία πλειάδα από ανάγκες πελατών του. Ένα κλασσικό παράδειγμα τέτοιων εφαρμογών/προγραμματιστών είναι όλες αυτές που δημιουργήθηκαν με τη βάση δεδομένων Access ή άλλες που έγιναν “φορτώνοντας” το excel με ένα σωρό macros, vba και φυσικά φόρμουλες. Αυτές οι (γενικά απλές στην αρχιτεκτονική) εφαρμογές ήταν πολύ καλές τα περασμένα χρόνια, αλλά καθώς το διαδίκτυο έγινε μία αναγκαιότητα ακόμα και για την πιο μικρή επιχείρηση, ή η παράλληλη δουλειά πάνω σε κάτι, ή η διαφύλαξη των δεδομένων σε καλύτερες υποδομές (βλ. Cloud) και άλλα, αποδεικνύονται πια ανεπαρκείς για τη σύγχρονη εποχή.

Το κενό αυτό ήρθε να καλύψει το νέο εργαλείο της Microsoft, που, όπως υπονοείται και από τον τίτλο, βασίζεται πάνω στο Visual Studio, αλλά αντί για μία πλειάδα διαφορετικών project types, ο προγραμματιστής έχει μόνο ένα είδος στη διάθεσή του: το Lightswitch project type, από το οποίο έχουν δημιουργηθεί πολλά Starter Kits ανάλογα με το τι εφαρμογή θέλει να κάνει. Κάθε starter kit, δηλαδή, είναι μία έτοιμη λύση για συγκεκριμένες περιπτώσεις (π.χ. υπάρχουν λύσεις για Customer Service, Issue Tracker κλπ), γεγονός που υποδεικνύει πολύ καθαρά το ύφος του συγκεκριμένου εργαλείου: σημασία πάνω απ’ όλα το αποτέλεσμα και η ταχύτητα, όχι η τεχνολογία αυτή-καθαυτή. Διαλέγοντας ένα start kit ακολουθεί ένας wizard με μία σειρά από επιλογές/δυνατότητες που μπορούν να προστεθούν αυτόματα, ώστε τελικά να δημιουργηθεί μία πλήρης λειτουργική εφαρμογή χωρίς ο προγραμματιστής να γράψει ούτε μια γραμμή κώδικα. Τέτοιες δυνατότητες αναφέρω ενδεικτικά είναι η δημιουργία μίας rich client ή web εφαρμογής με Silverlight βασισμένης σε MVVM με έτοιμη επικοινωνία με SQL Server (μέσω entity framework), SharePoint, SQL Azure, Access ή απλά Excel, που μπορεί να γίνει αυτόματα deploy σε ένα μηχάνημα, περισσότερα (ακολουθώντας μία πολλαπλών επιπέδων αρχιτεκτονική) ή στο Cloud. Περισσότερα, όμως, για αυτό μπορείτε να βρείτε στο επίσημο site του προϊόντος καθώς και στο blog του Zanders.

Κάτι που βρήκα ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι ότι παρόλο που στην Ελλάδα δεν έχει προβληθεί ιδιαίτερα και παρόλο το ότι μόλις πρόσφατα έγινε RTM, υπάρχουν προγραμματιστές και εταιρίες που το χρησιμοποιούν στην Ελλάδα ήδη από την beta έκδοση και μάλιστα έχουν αναπτύξει εφαρμογές που βγήκαν στην παραγωγή. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι και μία εφαρμογή που αναπτύχθηκε για λογαριασμό κλινικής και είναι πια σε παραγωγικό στάδιο με τους χρήστες να δηλώνουν πολύ ευχαριστημένοι.

Ο δε προγραμματιστής που ανέλαβε την υλοποίηση (ναι, ήταν ένας!) ήταν ενθουσιασμένος. Με τα λόγια του: “Για τον προγραμματιστή είναι Γρήγορο, Εύχρηστο και Αποδοτικό αλλά ταυτόχρονα και Αινιγματικό, μιας και κρύβει πολλές δυνατότητες που σταδιακά ανακαλύπτει τόσο μέσα από την ανάπτυξη των δικών του User Control με το Silverlight όσο και την έξυπνη αξιοποίηση του SQL Server μέσω των Summary fields και των Queries , των Views, των Ελέγχων σε επίπεδο πίνακα και πολλών άλλων.”

Εκατέρωθεν, μπορείτε να δείτε μερικά screenshots από το UI της εφαρμογής. Αξίζει να αναφερθεί ότι κατά την υλοποίηση περισσότερος χρόνος δαπανήθηκε στην όμορφη οπτικοποίηση των δεδομένων μέσω του UI, παρά στην αυτή-καθαυτή λειτουργικότητα, μια και το Lightswitch τα είχε όλα ετοιμάσει εξαρχής.