Pak's Technical Blog

Web 2.0. Φούσκα ή Επανάσταση;

Τί είναι αλήθεια το  Web 2.0;

 Ο όρος web 2.0 είναι ενας όρος ο οποίος είχε κατακλύσει τον τομέα του e-business τα τελευταία χρόνια. Ακούγεται κατα κόρον σε συζητήσεις, αναλύσεις και προβλέψεις για το μέλλον, την ώρα που πολλές φορές η ακριβής έννοια και περιεχόμενο του όρου του πλανάται στον αέρα. Τί είναι τελικά αυτό που λέμε Web 2.0; Είναι πράγματι μια επανάσταση στον χώρο της πληροφορικής, κάτι το καινούργιο και πρωτοποριακό ή απλά ένα επικοινωνιακό τέχνασμα, μια φούσκα στον χώρο του e-business marketing που μπορεί να σπάσει από ώρα σε ώρα;

Η Γένεση του Ορου  Web 2.0

Ενώ ο όρος Web 2.0 παραπέμπει στην γνωστή διαδικασία του versioning, η οποία λαμβάνει χώρα μετά από κάθε νέα έκδοση λογισμικού ή έκδοση νέων technical specifications για κάποια τεχνολογία, σε αυτή την περίπτωση δεν υπάρχουν διακριτά όρια. Σίγουρα δεν είναι ένας ορισμός, ο οποίος οριοθετεί κάποια standards και προδιαγραφές, οι οποίες να καθορίζουν ένα κοινό πλαίσιο αναφοράς και διάκρισης. Έιναι περισσότερο μια φράση η οποία προσπαθεί να καλύψει σαν μια ομπρέλα μια, κατα τα φαινόμενα δεύτερη γενιά διαδικτυακών εφαρμογών, οι οποίες βασίζουν την ύπαρξη τους περισσότερο  στην δραστηριότητα του χρήστη παρά σε αυτή του διαχειριστή. Προσπαθεί να περιγράψει τις εφαρμογές εκείνες οι οποίες μεταφέρουν την ευθύνη της οικοδόμησης του περιεχομένου του παγκόσμιου ιστού στους ίδιους τους χρήστες του και κατ επέκταση στους “κοινούς θνητούς”, σε αντίθεση με το πρόσφατο παρελθόν που η δημοσίευση περιεχομένου στον ιστό απαιτούσε ένα επίπεδο τεχνογνωσίας. Ο όρος αυτός άρχισε να γίνεται ευρύτερα απόδεκτός και να χρησιμοποιείται κατά την διάρκεια και μετά από το πρώτο web 2.0 conference, το οποίο διεξήχθη το 2004 στο Σαν Φρανσίσκο. Έκτοτε χρησιμοποιείται κατα κόρον για να περιγράψει τις νέες τάσεις στο χώρο του διαδικτύου που έχουν να κάνουν με την δημιουργικότητα, την συνεργασία και την ανταλλαγή περιεχομένου μεταξύ των χρηστών του. Ως Web 2.0 εφαρμογές χαρακτηρίζονται οι διαδικτυακές κοινότητες(π.χ. Facebook, twitter, hi5), οι χώροι ανταλλαγής δεδομένων (π.χ. YouTube, Flickr), τα user generated sites (Wikipedia, blogs) και πλέιστες τόσες άλλες οι οποίες αλλάζουν ουσιαστικά τον ρόλο του χρήστη στο δυαδίκτυο από παθητικό σε ενεργητικό και δίνουν την ευκαιρία στον οποιδηποτε να προθέσει το δικό του ληθαράκι σε αυτό το τεράστιο οικδόμημα. Εμβαθύνοντας περισσότερο στην προπάθεια ορισμού, το web 2.0 χαρακτηρίζεται από πολλούς το έξυπνο δίκτυο αλλιώς “the intelligent web”, το οποίο γίνεται έξυπνο από τους χρήστες του βασισμένο στην συλλογική σοφία(collective knowledge). Όπως όμως προαναφέραμε, η απουσία ορισμένων προδιαγραφών καθιστά την ορολογία αφηρημένη. Με αυτή την αφορμή ο Tim O Reilly προσπάθησε να συντάξει κάποιες γενικές αρχές, ευρέως γνωστές ώς οι επτά αρχές του Web 2.0, τις οποίες αναλύω παρακάτω.

Oι επτά αρχές του Web 2.0

Ο Tim O’Reilly, ένας από τους θεμελιωτές του όρου έχει συντάξει τις επτά αρχές του Web 2.0, οι οποίες είναι οι εξής

1)       Το διαδίκτυο ώς πλατφόρμα – The web as a platform

 Το διαδύκτιο πλέον έχει καταστεί ο συνδετικός κρίκος μεταξύ των ανθρώπων όπου και να ναι, οποιηδήποτε και να είναι. Οπόταν, αυτή η πραγματικότητα το καθιστά την ιδανική πλατφόρμα αναπτυξης της συλλογικής ευφυίας, χρησιμοποιώντας πάντοτε ανοικτά standards.

2)       Συγκομιδή Συλλογικής Ευφυίας - Harvesting Collective Intelligence

 Οι μεγαλύτερες ιστορίες επιτυχίας στο διαδίκτυο βασίζονται στη συλλογική ευφυία των χρηστών του. Το Yahoo, το Google, το eBay, η Wikipedia και το Amazon είναι μερικές μόνο περιπτώσεις που η επιτυχία τους βασίστηκε στην χρήση της συλλογικής ευφυίας των χρηστών του διαδικτύου

3)       Τα δεδομένα είναι το επόμενο “Intel inside” - Data is the next Intel inside

 Παραφράζοντας το γνωστό εμπορικό σλόγκαν αυτή η αρχή θέλει να τονίσει ότι η διαχείριση δεδομένων είναι το μέλλον του διαδικτυου. Πλέον η ύπαρξη του βασίζεται στην διαχειριση της πληροφορίας

4)       Τέλος στους κύκλους έκδοσης λογισμικού - End of the Software release Cycle

Πλέον το λογισμκό θα προσφέρεται ώς υπηρεσία και όχι ώς προιόν. Ο χρήστης πλέον δεν θα αγοράζει λογισμικό προιόν αλλά θα αγοράζει υπηρεσία. Το περίφημο Software as a Service έχει πάρει πλέον δεσπόζουσα θέση στις συζητήσεις μεταξύ των αρχιτεκτόνων και των προτεργατών της ανάπτυξης λογισμικού. Τα παραδοσιακά μοντέλα ανάπτυξης ξεπερνιούνται επιφέροντας έτσι δραστικές αλλαγές στο bussines model εταιριών που ασχολούνται με το web 2.0

5)       Ελαφρά Μοντέλα Προγραμματισμού - Lightweight Programming Models

H χρήση απλών μοντέλων προγραμματισμού και απλών τεχνολογιών, μπορούν να επιτρέψουν την ευρεία και γρήγορη διάδοση υπηρεσιών και δεδομένων. Κλασσικό παράδειγμα οι τεχνολογίες REST και RSS feeds οι οποίες έχουν διαδοθεί ευρέως επιτρέποντας σε χρήστες και προγραμματιστές να διαχειριστούν δεδομένα εύκολα και ποικιλοτρόπως.

6)       Λογισμικό πέραν του επιπέδου της μιάς συσκευής - Software above the level of a single device

 Πλέον το λογισμικό έχει ξεπεράσει την πλατφόρμα του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Η χρήση του διαδικτύου γίνεται πλέον με την χρήση διαφόρων συσκευών, οπόταν οφέιλει να παρέχει υπηρεσίες που δεν αφορούν μονάχα Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές. Ο σχεδιασμός iPod/iTunes είναι ένα καλό παράδειγμα εφαρμογής που σχεδιάστηκε για χρήση σε πέρα από μιά συσκευή.

7)       Πλούσιες Εμπειρίες Χρήστη - Rich User Experiences

Η δυνατότητα παροχής στον χρήστη εμπειρίας ανάλογης με αυτή που απολαμβάνει χρησιμοποιώντας παραδοσιακές εφαρμογές επιτραπέζιου υπολογιστή αποτελούν βασικό συντελεστή και κριτίριο μιας web 2.0 εφαρμογής

Οι Τεχνολογίες Γύρω από το  Web 2.0

Το δεδομένο γύρω από το ζήτημα αυτό είναι ότι το διαδίκτυο δεν θα μπορούσε να εξελιχθεί άν δεν υπήρχαν οι τεχνολογίες για να υποστηρίξουν αυτή την εξέλιξη. Οι ιδέες γύρω από την χρήση του διαδικτύου έχουν τις ρίζες τους στις αρχές της περασμένης δεκαετίας, κάποιες από αυτές για παράδειγμα καταγράφονται από τον Bill Gates στο βιβλίο του “Ο δρόμος προς το μέλλον”, όπως η ανταλλαγή πλούσιου περιεχομένου που μπορεί να περιλαμβάνει φωτογραφίες και βίντεο. Όμως η  τεχνολογική υποδομή και οι προϋποθέσεις για την υλοποίηση αυτών των ιδεών άρχισαν να υφίστανται μόλις τα τελευταία λίγα χρόνια. Κάποιες από αυτές είναι α) Ταχύτερες συνδέσεις και πιό αξιόπιστα δίκτυα. Η εξέλιξη στην τεχνολογία των δικτύων υπολογιστών και η πρόοδος στα μέσα μεταφοράς, όπως η χρήση οπτικών ινών έδωσε την δυνατότητα να διαδοθούν ευρέως οι ευρυζωνικές συνδέσεις. Με την προυπόθεση αυτή δίνεται η δυνατότητα για ανταλλαγή πλούσιου περιεχομένου, πέραν του απλού κειμένου, και μετακίνησης μεγάλου όγκου δεδομένων β) Νέες τεχνολογίες στην ανάπτυξη διαδικτυακών εφαρμογών όπως XML, AJAX, XAML, Silverlight, Flash, JSON, SOAP, CSS , web services οι οποίες δίνουν την δυνατότητα στους προγραμματιστές να υλοποιήσουν Rich Internet Applications, δηλαδή εφαρμογές οι οποίες είναι φιλικές και προσφέρουν πλούσια διαδραστικότητα και εμπειρία στον χρήστη προσεγγίζοντας όλο και περισσότερο εφαρμογές desktop γ) μεγαλύτερη διείσδυση του διαδικτύου κατα κύριο λόγο και περαιτέρω των ευρυζωνικών κυρίως συνδέσεων στην παγκόσμια αγορά. Η πλήρωση αυτών των προϋποθέσεων έδωσε την δυνατότητα στις νέες ιδέες να αρχίσουν σιγά σιγά να γίνονται πραγματικότητα

H Επανάσταση του Web 2.0

 Οι Web 2.0 εφαρμογές έχουν ώς κύριο χαρακτηριστικό το ότι δίνουν στον χρήστη την δυνατότητα να κάνει κάτι παραπάνω από απλώς να αντλήσει πληροφορία από το διαδίκτυο. Του επιτρέπουν να φτιάξει και αυτός ένα μέρος του διαδικτύου και ταυτόχρονα να τρέξει εφαρμορμές που παλαιότερα μπορούσε να τρέξει μόνο στον τοπικό του υπολογιστή. Οι δυνατότητες αυτές άνοιξαν ουσιαστικά τους ορίζοντες για τη διάδοση του διαδικτύου και την ουσιαστικότερη συμβολή του στην καθημερινότητά μας. Η ευκολία πλέον με την οποία μπορεί ο απλός χρήστης να αναπτύξει την καθημερινή του δραστηριότητα μέσα σε εικονικό-διαδικτυακό περιβάλλον φαίνεται από την συνεχή επιτυχία όλο και πιό πρωτότυπων ιδεών. Ο απλός πολίτης μπορεί πλέον να οικοδομήσει την δική του επιχειρηματική δραστηριότητα, χρησιμοποιώντας χώρους όπως το eBay, να αποκτήσει την δική του διαδικτυακή φωνή, φτιάχνοντας το δικό του blog, να οικοδομήσει την δική του κοινωνική οργάνωση χρησιμοποιώντας εφαρμογές social networking όπως τα γνωστά facebook και hi5 και να επεκτείνει συνεχώς τις δυνατότητες του με κύριο και βασικό πλεονέκτημα την απαλλαγή από την ανάγκη κατοχής των μέσων.  Πλέον ο οποιοσδήποτε μπορεί να ανοίξει ένα κατάστημα, μια εφημερίδα η ένα καφενείο χωρίς κανένα αρχικό κόστος. Το μόνο απαραίτητο είναι η όρεξη και η φαντασία. Όλες αυτές οι δυνατότητες και οι εξελίξεις έχουν συνδεθεί με την κάπως γενική έννοια η οποία ονομάζεται Web 2.0. Πάνω σε αυτή την γενικότητα και αφαιρετικότητα του όρου βασίζονται κυρίως οι συνήθεις “αντιφρονούντες” για  να στηρίξουν, όπως θα δουμε πιο κάτω, την κατηγορία ότι όλος αυτός ο θόρυβος είναι ένα επικοινωνιακό παιχνίδι.

Ο Αντίλογος

 Όπως είναι γενικά γνωστό, σε κάθετι το οποίο έχει απήχηση σε ένα κοινωνικό σύνολο πάντα σχηματίζεται ένα ισχυρός αντίλογος, μια ισχυρή αντιπολίτευση. Και από αυτό τον κανόνα σίγουρα δεν θα μπορούσε να εξερείται ο χώρος της Κοινωνίας της Πληροφορίας. Η κυριότερη και σκληρότερη κριτική που ασκείται στην ορολογία βασίζεται στο γεγονός της έλλειψης προτύπων, των λεγόμενων standards. Ένω η ονοματολογία παραπέμπει σε κάποια νέα έκδοση του παγκόσμιου ιστού, κάτι τέτοιο στην πραγματικότητα δεν συμβαίνει. Όλες οι τεχνολογίες, οι οποίες χρησιμοποιούνται στην υλοποίηση Web 2.0 εφαρμογών βασίζονται σε ήδη υπάρχουσες τεχνολογίες και υποδομές προσθέτοντας μόνο ένα επιπλέον επίπεδο αφαιρετικότητας και ευκολίας στην υλοποίηση. Οι βασικές τεχνολογίες υποδομής, όπως το HTTP και το IPv4, ουσιαστικά δεν έχουν αλλάξει. Επίσης κάποιες, από τις ιδέες οι οποίες παρουσιαζονται μαζί με το Web 2.0, όπως η συνεισφορά του χρήστη σε οικοδόμηση ιστοχώρων, προϋπήρχαν και είχαν υλοποιηθεί πρίν από την εμφάνιση του όρου. Όλα αυτά τα στοιχεία οδήγησαν αρκετούς σκεπτικιστές του χώρου στη σκέψη και το συμπέρασμα ότι όλος αυτός ο θόρυβος είναι απλά ένα μεγάλο επικοινωνιακό παιχνίδι το οποίο έχει να κάνει με το κυρίως e-business και το μάρκετινγκ παρά με επανάσταση στο χώρο του διαδικτύου. Πολλοί μάλιστα μιλούν για φούσκα, η οποία μπορεί να εκραγεί ανα πάσα στιγμή, με απρόβλεπτες συνέπειες.

Μια προσωπική ματιά

 Πέρα από τις αντιδικίες γύρω από αυτό το θέμα, άν δηλαδή ο όρος έχει πραγματική υπόσταση ή αν είναι ένα ακόμα επικονωνιακό παιχνίδι του μάρκετινγκ, το ουσιαστικότερο, κατα την δική μου άποψη, είναι η πρόοδος ανεπιστρεπτί της τεχνολογίας και δημιουργία νέων δυνατοτήτων για τον άνθρωπο και τον χρήστη του διαδικτύου ειδικότερα. Μπορεί αυτό που περιγράφεται ώς επανάσταση να μην είναι κάτι τόσο ανατρεπτικό όσο μια πραγματική επανάσταση, δηλαδή η ξαφνική εμφάνιση μιάς προτοποριακής νέας ιδέας, όπως ήταν η δημιουργία του διαδικτύου, αλλά περισσότερο η  φυσιολογική εξέλιξη και πορεία της τεχνολογίας. Ίσως η προσπάθεια να περιληφθούν αυτές οι πρωτοτυπίες και αλλαγές κάτω από ένα γενικό και αφηρημένο ορισμό χωρίς διακριτά όρια να εμπεριέχει κάποια στοιχεία μάρκετινγκ, απο την άλλη η προσπάθεια διάκρισης σε Web 1.0 και Web 2.0 εφαρμογές τις πλέιστες φορές δεν είναι και τόσο δύσκολη. Οπως και να έχει στο τέλος η κατάσταση αυτή σε καμία περίπτωση δεν αλλάζει την πραγματικότητα. Και αυτή είναι ότι πλέον το διαδίκτυο έχει περάσει στα χέρια των ίδιων των χρηστών του και κτίζεται από αυτούς, καθοδηγούμενο πλέον όχι από τα εξειδικευμένα συμφέροντα  των μεγάλων εταιριών αλλά από αυτό που ο Tim O’ Reily χαρακτηρίζει ως Collective Intelligence, δηλαδή Συλλογική Σοφία.

References

1)       http://en.wikipedia.org

2)       http://www.web2summit.com

3)       http://www.theregister.co.uk

4)       http://opengardensblog.futuretext.com/

5)       http://www.oreillynet.com/