Οι περισσότεροι από μας έχουμε ήδη καταλάβει ότι "κάτι" δεν πάει καλά με την ελληνική αγορά πληροφορικής. Έχουμε ακούσει για ελληνικές εταιρείες που προσπαθούν να κάνουν outsource την ανάπτυξη των εφαρμογών τους σε ξένες εταιρείες σε Βαλκανικές χώρες. Αρκετοί από εμάς αναρωτιόμαστε πότε αυτές οι Βαλκανικές εταιρείες καταλάβουν ότι δεν χρειάζονται τους Έλληνες μεσάζοντες και αποφασίσουν να τους παρακάμψουν.

Πόσοι όμως έχουμε καταλάβει πόσο κοντά είναι αυτή η ημέρα?

  Ο λόγος που το outsourcing δεν πέτυχε στην Ελλάδα είναι ο ίδιος λόγος για τον οποίο δοκιμάστηκε στην αρχή. Το κόστος ανάπτυξης εφαρμογών στην Ελλάδα είναι μεγάλο παρότι οι μισθοί των προγραμματιστών είναι χαμηλοί. Ο κύριος λόγος είναι η πολύ κακή μας επίδοση στη διαχείριση και σχεδιασμό των έργων.
  Αντί όμως να δουν γιατί συμβαίνει αυτό, κάποιες προσπάθησαν να μειώσουν το κόστος βγάζοντας τα έργα σε Βαλκανικές χώρες. Δυστυχώς γι’ αυτές, το outsourcing έχει ακόμα μεγαλύτερες απαιτήσεις από management, όχι λιγότερες. Το αποτέλεσμα είναι και το κόστος να πολλαπλασιάζεται, και το έργο να καθυστερεί. Σε τελική ανάλυση, οι ελληνικές εταιρείες παίζουν το ρόλο του μεσάζοντα μεταξύ πελατών και ξένων εταιρειών. Είναι απλά θέμα χρόνου μέχρι οι ξένες εταιρείες να παρακάμψουν τους μεσάζοντες.

Αυτό που δεν περ8μενα με τίποτα, είναι ότι αυτός ο χρόνος έχει ήδη φτάσει ...

Ένας γνωστός πήγε πρόσφατα στη Ρωσική πρεσβεία. Εκεί υπήρχε η αναμενόμενη ουρά από Ρώσους οι οποίοι ήθελαν τα απαραίτητα χαρτιά για να παρατείνουν την παραμονή τους στην Ελλάδα. Έπιασε κουβέντα με κάποιους και διαπίστωσε ότι ήταν ... προγραμματιστές! Τους οποίους τους έφεραν εδώ κάποιες εταιρείες, τους νοίκιασαν σπίτια στην Γλυφάδα! και την Κηφισιά! και τώρα δουλεύουν κανονικά εδώ!

Η υπόθεση αυτή μου έφερε στο μυαλό τους πολιτικούς μηχανικούς που πάνε στη Σαουδική Αραβία για δουλειά. Εκεί θέλουν μηχανικούς γιατί υπάρχει έλλειψη έμπειρων μηχανικών. Εδώ?
  Μήπως εδώ χρειαζόμαστε εισαγόμενους project managers? Μήπως αυτό που μας λείπει τελικά είναι η γνώση (και θέληση) να φτιάξουμε σωστές εταιρείες?

---

Παναγιώτης Καναβός, Freelancer
Twitter: http://www.twitter.com/pkanavos

Υπάρχουν, κατά τη γνώμη μου, δύο πράγματα τα οποία οι Ελληνικές εταιρίες πληροφορικής δεν έχουν αντιληφθεί.

Πρώτον, όπως πολύ σωστά λες κι εσυ, το outsourcing συνεπάγεται (ισως) φθηνότερο εργατικό κόστος, αλλά απαιτεί αυξημένες ικανότητες διαχείρισης. Το κακό είναι οτι outsourcing γίνεται σήμερα από εταιρίες που *συνεχίζουν* να απασχολούν και ένα in-house development team. Το outsourcing γίνεται ευκαιριακά, υπό την έννοια της "αρπαχτής", κατά περίσταση. Γιατί; Γιατί δεν θέλουμε να μεγαλώσουμε το team μας επειδή ήρθε ΕΝΑ μεγάλο project και μετά να το συντηρούμε εσαεί αναμένοντας πότε θα έρθει το επόμενο.

Η γνώση όμως δεν μένει στην εταιρία.
Επειδή δεν θέλουμε να μεγαλώσουμε την ομάδα μας, αλλά ούτε και να τη μικρύνουμε, παίρνουμε ένα καλό developer και τον βαφτίζουμε project manager. Τον βάζουμε να επικοινωνεί με τους έξω. Και ο,τι μας φωτίσει.

Lose-lose situation. Κερδίζεις (προσωρινά) την "αρπαχτή" σου, και χάνεις σε ένα σωρό πράγματα: Εταιρική γνώση, motivation προσωπικού (δεν είναι βλάκες, καταλαβαίνουν τις περισσότερες φορές πολύ καλά τι παίζεται), ευκαιρία να μεγαλώσεις, ευκαιρία να κρατήσεις τα κέρδη σου στο "σπίτι" σου.


Το δεύτερο είναι η ψυχολογία του προσωπικού. Οι προγραμματιστές έχουν μια τάση προς το δημιουργικό. Θέλουν να αφήσουν την "υπογραφή" τους στο ο,τι κάνουν. Ας πούμε οτι εισάγεις τρομερά γραφειοκρατικές διαδικασίες, outsourcing ή χωρίς, με project managers, project submanagers, project supervisors, leaders, heads, feet και ο,τι άλλο σε φωτίσει ο Θεός. Αποτέλεσμα; Ο κόσμος αποξενώνεται από το έργο του. (Γιατί γίνεται εμφανές οτι ο στόχος της εταιρίας είναι και πάλι η "αρπαχτή", μια και οι ουρανοκατέβατοι ήρθαν για τους σκοπούς (συνήθως) ενός και μονο project). Συμπεριφέρονται σαν *επαγγελματίες*. Ξερουμε όλοι τι σημαίνει οτι ένας developer/engineer/architect/whatever συμπεριφέρεται σαν *επαγγελματίας*; Κοιτάει μέχρι εκεί που *πρέπει* και τα υπόλοιπα...συγνώμη, not my job.

Οκ.

Το project μπορεί να βγεί. Η εταιρία όμως μετασχηματίζεται σιγά σιγά σε δεινόσαυρο, με drones - programmers αδιάφορους για την προσωπική τους εξέλιξη, για την τεχνολογικη εξέλιξη, για τη δημιουργία, για οτιδήποτε. Το έχω ζήσει και προσωπικά αυτό παραπάνω από μια φορές.

Η εταιρία καταρρέει στο δεύτερο  -  τρίτο τέτοιο project.


Τωρα θα μου πεις, μιλάω λίγο ασυνάρτητα. Ισως. Ποιά είναι όμως, θα με ρωτήσεις, η δική μου άποψη για όλα αυτά;

Θα σου πω: Μικρά σχήματα, dedicated σε συγκεκριμένα πράγματα. Εταιρίες που εξειδικεύονται σε κάτι και το γουστάρουν και δεν παίρνουν ο,τι project "κάτσει" μπροστά τους λόγω γνωριμιών, επιδοτήσεων, διαγωνισμών κλπ. Εταιρίες που δεν φοβούνται να "βγουν" εκτός Βαλκανίων και να πουλήσουν το δημιουργημά τους. Project managers που λειτουργούν ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ με το προσωπικό παραγωγής και περνάνε την έννοια της συνεργασίας περισσότερο από την έννοια της παρακολούθησης και του ελέγχου. Developers που αγαπούν τη δουλειά τους και που θέλουν να αφήνουν την "υπογραφή" τους σε αυτά που κάνουν. Μικρές, ευέλικτες, ευπροσάρμοστες εταιρίες.

Δεν θα μας σώσουν στην Ελλάδα τα use cases και τα αμέτρητα UML διαγράμματα. Δεν θα μας σώσουν οι βαθιές ιεραρχίες managers. Δεν θα μας σώσουν ούτε στην επικοινωνία με τρίτους για outsourcing ούτε μεταξύ μας. Ειμαστε μικρή αγορά. Θέλουμε ευέλικτο κοσμο. Κόσμο με πολλαπλές ιδιότητες, που να μην φοβάται το καινούριο. Θελουμε, αντί να "παίρνουμε delivery" προσωπικό απέξω, να μάθουμε να "μαγειρεύουμε" εμείς, να συνεργαζόμαστε μεταξύ μας, να βγαίνουμε προς τα έξω δυναμικά αλλά και ποιοτικά.

Αυτά σαν πρώτες σκέψεις. Συγνώμη για τα ασύνδετα, η κούραση φταίει

---

Σωτήρης Φιλιππίδης

DotSee Web Services

Πιστεύω πως πολλοί θα συμφωνήσουν μαζί σου, ακόμη και άνθρωποι με δικές τους εταιρίες.  Θα υπάρξουν και αυτοί που θα παρουσιάσουν την δική τους εταιρία ως "διαφορετική" - μία εταιρία που δεν κάνει αρπαχτές και όλα όσα ανέφερες.  Και ίσως να είναι έτσι - προς το παρών.

Το μεγάλο πρόβλημα (κατά την ταπεινή μου άποψη) δεν είναι το ότι υπάρχουν εταιρίες που κάνουν αρπαχτές (και παρασύρουν και άλλες οι οποίες λένε "αφού το κάνουν οι άλλοι θα το κάνω και εγώ") - καλά κάνουν και το κάνουν, αν αυτή είναι η "γραμμή" που έχουν αποφασήσει ότι θα ακολουθήσουν.  Το πρόβλημα είναι οι εταιρίες που προσπαθούν να λειτουργήσουν σωστά και ξαφνικά βρίσκονται αντιμέτωπες με κάποιο πρόβλημα (συνήθως οικονομικής φύσεως).  Οι άνθρωποι που διοικούν τις εταιρίες αυτές δεν ξέρουν πως να χειριστούν τις δύσκολες καταστάσεις (ενώ τα καταφέρνουν περίφημα όταν όλα είναι ρόδινα).  Αν ξαφνικά δεν μπορεί να πληρώσει το ΙΚΑ ή τους ίδιους του τους υπαλλήλους, η πρώτη του αντίδραση θα είναι να κάνει (τελικά και αυτός) μία αρπαχτή, "μέχρι να ξεπεράσουμε το πρόβλημα".  Φυσικά, μία αρπαχτή ποτέ δεν φτάνει, και τελικά you join the club.

Γιατί φτάνουν, όμως, οι εταιρίες σε αυτό το σημείο?  Διότι οι άνθρωποι που τις διοικούν δεν έχουν τις απαραίτητες γνώσεις ή/και εμπειρία για να διοικήσουν μία εταιρία.  Μπορεί να είναι φοβεροί πωλητές και να έχουν τις τρελές γνωριμίες, όμως εταιρίες δεν ξέρουν να διοικούν.  Εδώ στην Ελλάδα έχουμε το κακό να πιστεύουμε ότι το να ανοίξεις μία εταιρία είναι κάτι πολύ απλό - και ότι είναι ο μόνος τρόπος να βγάλεις λεφτά.  Και αυτό το "κακό" πιστεύω ότι είναι μέσα στο DNA μας.

Σχεδόν μία φορά το μήνα θα βρεθεί κάποιος που θα μου πει "Ρε Πάτρικ, εσύ, με τόσες γνωριμίες, γνώσεις και εμπειρία, γιατί δεν ανοίγεις μία δική σου εταιρία?".  Η απάντηση είναι απλή:  Διότι το να ανοίξεις μία εταιρία μπορεί να είναι σχετικά εύκολο, το να διοικήσεις, όμως, μία εταιρία δεν είναι καθόλου απλό.  Και το κυριότερο, δεν βοηθάνε πουθενά οι τεχνικές γνώσεις και τα κονέ στη διοίκηση.  Θέλει γνώσεις και εμπειρία.  Τις γνώσεις (ή μάλλον, μία καλή υποδομή) πιστεύω ότι τις απέκτησα στο ALBA, όμως την εμπειρία δεν την έχω.  Ο μόνος τρόπος να την αποκτήσω χωρίς να σπάσω τα μούτρα μου (και ίσως και μερικών άλλων που θα με εμπιστευτούν) είναι να δουλέψω κοντά σε κάποιον άλλο που να την έχει, και να ρουφήξω όσο περισσότερη μπορώ.   Αυτό προσπαθώ να κάνω σε κάθε εταιρία που πάω, αν και δυστυχώς είναι λίγοι αυτοί που μπορούν (και θέλουν) να προσφέρουν.

Το πρόβλημα, λοιπόν, πιστεύω ότι βρίσκεται στο πολύ χαμηλό επίπεδο της πλειοψηφείας ανθρώπων που βρίσκονται σε διοικητικές θέσεις, ή που έχουν δικές τους εταιρίες.  Αυτοί οι άνθρωποι είναι τόσο βαθιά νυχτωμένοι, που δεν μπορούν (και φυσικά δεν θέλουν) να παραδεχτούν ότι "δεν ξέρουν".  Και προσπαθώντας να καλύψουν την ασχετωσύνη τους, σπρώχνουν τα πράγματα από το κακό στο χειρότερο (διότι, φυσικά, δεν ζητάνε βοήθεια από κανέναν!)

Τελικά πιστεύω ότι είναι απλό το θέμα.  Πρέπει να μάθουμε σε αυτή τη χώρα να χρησιμοποιούμε τις παρακάτω δύο φράσεις, χωρίς να τις θεωρούμε υποτιμητικές:

1. Δεν έχω αρκετές γνώσεις για να το κάνω αυτό (αλλά θα ήθελα να μάθω).
2. Δεν έχω την εμπειρία που χρειάζεται για να το κάνω αυτό (αλλά θέλω να την αποκτήσω)

Δυστυχώς στις περισσότερες περιπτώσεις ακούς κάτι σαν αυτό:

"Εγώ?  Φυσικά και μπορώ να το αναλάβω!  Εγώ ρε?  Εγώ σχεδίασα τη γέφυρα Ριου-Αντιρίου, απλά δεν φαίνεται πουθενά το όνομά μου!"

---

Patrick

Δεν θα μπορούσες να τα πεις σωστότερα.

Για μένα οι famous last words σε όλα τα επίπεδα ιεραρχίας από τον τελευταίο coder μέχρι το αφεντικό συνοψίζονται στα εξής:

- "Ας μην σπαταλήσουμε χρόνο για αυτό" (δεν θα μας δώσει λεφτά η εσωτερική τεκμηρίωση)
- "Ας μην σπαταλήσουμε χρόνο για αυτό" (δεν θα μας δώσει λεφτά το refactoring)
- "Ας μην σπαταλήσουμε χρόνο για αυτό" (δεν θα μας δώσει λεφτά η επανασχεδίαση της αρχιτεκτονικής)
- "Ας μην σπαταλήσουμε χρόνο για αυτό" (δεν θα μας δώσει λεφτά η υλοποίηση/υποστήριξη non-requested, forward-looking features)
- "Ας μην σπαταλήσουμε χρόνο για αυτό" (δεν θα μας δώσει λεφτά η εξέταση του ανταγωνισμού - αρπαχτή δεν κάνουμε; )
- "Ας μην σπαταλήσουμε χρόνο για αυτό" (δεν θα μας δώσει λεφτά η σχεδίαση των παρουσιάσεων, από τεχνική αλλα και marketing αποψη - στο κατω κατω μόνο εμείς είχαμε αυτή την ιδέα να φτιάξουμε ένα καταπληκτικό διευθυνσιογράφο!)
- "Ας μην σπαταλήσουμε χρόνο για αυτό" (δεν θα μας δώσει λεφτά η υπό σαφείς όρους αξιολόγηση της εταιρίας από τους ίδιους τους εργαζόμενους, στο κατω κατω κουβέντα θα ανοίγουμε τώρα τι τους ικανοποιεί και τι οχι; )

Και το ηρωικό όλων των εποχών (το οποίο συνοδεύεται από τις αντίστοιχες εκρήξεις βομβών, ναρκών, μολότωφ και όλων των συναφών):
- "Ας υλοποιήσουμε το 80% του έργου με το 20% των πόρων και βλέπουμε μετά" (ας πάρουμε την προκαταβολή και αφού έτσι κι αλλιώς με τα bugs που θα βγούνε μια ζωή σε εκρεμμότητα θα είμαστε για την εξόφληση, θα ανάψουμε πολλές λαμπάδες για να κλείσουμε...)

---

Σωτήρης Φιλιππίδης

DotSee Web Services

Επιτέλους και νόμιζα πως ήμουν μόνος μου !!! .... μετά απο αρκετά χρόνια συγγραφής κώδικα τελικά ένα καταλάβα πως business planners, project managers κτλπ υπάρχουν πολλοί στη Ελλάδα ... αυτοί που λείπουν είναι γνώστες συγγραφής προγραμμάτων οι οποίοι είναι αρκετά έξυπνοι και βλέπουν πως επειδή ο "καιρός γάρ έγγυς"...(βλ Λιάκος και Ξανθός άγγελος, κόκκινη αρκούδα κτλπ ) πλέον ο καλύτερος coder είναι αυτός ο οποίος δε πρέπει να φοβάται γιατί αυτός μαζί με τα κολλητάρια του (με βάση τον Αριστοτέλη πιθανοί coders και αυτοί) φτιάχνουν μία εφαρμογή με μεράκι και επαγγελματισμό και επειδή ο μεσάζοντας τους είναι γνωστός τους (Internet ) εάν αξίζει και είναι σωστή η στιγμή τότε πιθανόν να το αγοράσουν ένα ποσοστό από τα 500000000 μέλη του διαδικτύου

Αλήθεια νομίζετε άραγε πως θέλει βύσμα η γνωριμίες για να κερδίσει κάποιος τους ατελείωτους διαγωνισμούς της Microsoft? Δέν νομίζω η Microsoft είναι πάνω απο όλα υπόδειγμα εταιρείας η οποία έχει πετύχει επειδή γνωρίζει ποιοί είναι ο σημαντικός κρίκος της αλυσίδας !!!

Γιαυτό λοιπόν μία μικρή συμβουλή "ζήστε στην ελλάδα αλλά δουλέψτε στo πλανήτη γή" και το πιθανότερο δικό σας μεράκι να γίνει θέσεις εργασίας για άλλους λιγότερο ευλογημένους (πιστεύω πως οι γνήσιοι coders είμαστε ευλογημένοι) και μήν ασχολείστε με τη μιζέρια της ελληνικής βιομηχανίας πληροφορικής η οποία επι το πλείστον χρηματοδοτείται απο τους γνωστούς που τα έχουν σχεδόν όλα απο κατασκευαστικές εταιρείες μέχρι κανάλια και εταιρείες πετρελαίου.

Enjoy!

Μισό....
Το θέμα του αρχικού post είναι αν κατάλαβα καλά ότι απειλούμαστε από τις βαλκανικές εταιρίες οι οποίες εισβάλουν. Και ψάχνουμε λύση για να μην μας αφανήσουν;
Μήπως αυτό είναι αναπόφευκτο λόγω των φθηνών εργατικών; Δεν κατάλαβα όμως το point σας, τι καλύτερο έχουμε να δώσουμε οι έλληνες; που θα μπορούσε να υπάρξει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε σχέση με τους βαλκάνιους;
Ας τα κάνουμε πιο σαφή και συγκεκριμένα τα πράγματα, μην λέει ο καθένας τον πόνο του... Ας το ορίσουμε ξανά λίγο πιο formal:

Πρόβλημα: "Οι φθηνοί ξένοι θα μας φάνε τις δουλιές"

Προτείνετε λύσεις για να το αντιμετωπίσουμε...

---

Χρήστος Γεωργακόπουλος

Τρεις μέρες και κανείς δεν έχει απαντήσει... να υποθέσω ότι δεν έχει κανείς ιδέες;

---

Χρήστος Γεωργακόπουλος

6 ημέρες....
δεν έχετε καμιά ιδέα ή δεν σας ενδιαφέρει το post;

Ας προχωρήσουμε το ερώτημα παρακάτω:

"Όταν θα έρθουν οι 'φτηνοί' και μας πάρουν τις δουλιές, τι δουλιά θα κάνουμε;"

Εδώ θέλει απάντηση Ζαχαρία με δόσεις μελλοντολογίας...

---

Χρήστος Γεωργακόπουλος

Λοιπόοον ...

Το νόημα του αρχικού post δεν ήταν "Έρχονται οι βαλκάνιοι" αλλά "Αντί να κοιτάξουμε τα χάλια μας, θέλαμε και outsourcing". Ή "Τί του λείπει του ψωριάρη? Φούντα με μαργαριτάρι!". Εκτός κι αν περιμένουμε τους βαρβάρους, γιατί "Αυτοί οι άνθρωποι ήταν μια κάποια λύσις".

   Και μετά τα φιλολογικά.

    Δεν είναι τα φτηνά εργατικά ο λόγος που έπιασε το outsourcing στην Ινδία, την Κίνα και τη Βαζιλία. Είναι ο συνδιασμός πολύ καλύτερης ποιότητας από τα τυπικά αμερικάνικα software houses και φθηνότερου κόστους, με αυτή τη σειρά. Εξάλλου, το outsourcing το δικό του, μεγάλο κόστος. Η δυσκολία ενός project αυξάνεται όταν μια ομάδα δουλεύει σε διαφορετικά κτίρια, ακόμα και γραφεία. Πόσο μάλλον όταν το software house βρίσκεται σε άλλη ήπειρο με διαφορά πολλών ωρών. 
    Η πολύ καλύτερη ποιότητα της δουλειάς των χωρών που κάνουν outsourcing τους επιτρέπει να τελειώνουν τα έργα στην ώρα τους και όχι στο διπλό-τριπλό χρόνο όπως γίνεται συνήθως. Ας μην γελιόμαστε, μπορεί να λέμε ότι δεν κάνουμε καλή δουλειά επειδή βιαζόμαστε, αλλά στην πραγματικότητα τα έργα μας παίρνουν τουλάχιστον άλλο τόσο χρόνο μέχρι να σταθεροποιηθούν όσο πήρε για να φτιαχτούν. Ένα έργο 3 μηνών παίρνει 6 μήνες αν όχι 9 μέχρι να μπει σε πλήρη λειτουργία. Και αυτοί οι έξτρα μήνες έχουν ήδη πληρωθεί ως support, που σημαίνει ότι δουλεύουμε πλέον τσάμπα να καλύψουμε τα προβλήματα που εμείς οι ίδιοι δημιουργήσαμε.

    Αυτό απαντάει περίπου και την ερώτηση "τί να κάνουμε". Απλά, βελτιώνουμε την ποιότητα. Μειώνουμε την άρπα-κόλλα. Χρειάζεται απεξάρτηση από τη λογική του "τί να κάνεις, έτσι είναι η αγορά". Γιατί τα πράγματα αλλάζουν και δεν σηκώνουν ολιγωρίες αυτού του τύπου.

---

Παναγιώτης Καναβός, Freelancer
Twitter: http://www.twitter.com/pkanavos

Ok, πάσο.
But, και εδώ υπήρξαν δονκιχώτηδες που ξεκίνησαν με γνώμονα την ποιότητα. Πρακτικά όμως, όσα παραδείγματα ξέρω, αργά ή γρήγορα έφαγαν τα μούτρα τους ή το γύρισαν σε άρπα κόλα. Έχεις άποψη στο τι έφταιξε ή στο τι χρειάζεται να προσεχθεί για να ευδοκημήσουν "ποιοτικές" προσεγγίσεις;

---

Χρήστος Γεωργακόπουλος